II Krakowska Konferencja Bibliotek Naukowych, dzień 1

W Bibliotece Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego rozpoczęła się II Krakowska Konferencja Bibliotek Naukowych pod tytułem "Długoterminowa archiwizacja polskiego dziedzictwa cyfrowego". 


Pierwsza sesja została poświęcona omówieniu projektów związanych z digitalizacją i długoterminową archiwizacją zasobów w Holandii, w Niemczech i Szwajcarii. Korzyści i zagrożenia związane z procesami cyfryzacji zasobów przedstawiła Inge Angevaare z The Netherlands Coalition for Digital Preservation. Poruszone zostały zagadnienia utrzymania kompatybilności sprzętu, jak również formatów zapisu danych oraz czynniki takie, jak fundamentalne zmiany w funkcjonowaniu organizacji i instytucji w erze komunikacji cyfrowej. Według prelegentki problem archiwizacji zaczyna się w chwili pozyskania dokumentu przez bibliotekę, trzeba mieć jednak świadomość, że takie podejście nie gwarantuje objęcia ochroną całej produkcji wydawniczej, a jedynie tylko materiałów znajdujących się w zasobach bibliotecznych.

Niemieckie doświadczenia przedstawiła Sabine Schrimpf z Niemieckiej Biblioteki Narodowej. Współpraca pomiędzy Biblioteką Narodową, bibliotekami centralnymi poszczególnych landów i wybranymi bibliotekami uczelnianymi polega na podziale zadań i szczegółowym określeniu zakresu działań, aby uniknąć powielania prac. Projekt nestor (i tutaj) uwzględnia organizowane corocznie kilkudniowe szkolenia dla bibliotekarzy uczestniczących w projekcie, wypracowana została również szczegółowa dokumentacja określające np. standardy zapisu danych przewidzianych do długoterminowej archiwizacji.

Matthias Towe z ETH-Bibliothek z Zurichu odmówił projekt prowadzony od roku 2002 przez bibliotekę uczelnianą w celu wprowadzenia racjonalnego zarządzania zasobami elektronicznymi oraz zapewnieniem długotrwałej archiwizacji. Podkreślił, że rozpoczynając konsolidację zbiorów elektronicznych zespół miał świadomość, ze błędy są nieuniknione, jednak ze względu na presję czasu nie można decyzji o budowie i aranżacji zasobu elektronicznego odkładać na później. Ważnym elementem w budowie biblioteki cyfrowej są publikacje własne uczelni: prace dyplomowe, doktorskie, materiały konferencyjne. Zazwyczaj ich forma pierwotna jest elektroniczna (born digital), co ułatwia dalsze gromadzenie obiektów cyfrowych i dostęp do nich. Biblioteka wprowadziła kodowanie plików przy użyciu DOI, co wpłynęło pozytywnie na ich identyfikację i lokalizowanie przy wyszukiwaniu według tego standardu.

W tej sesji dwa znalazły się także dwa wykłady przedstawicieli firm Aleph Polska (Maciej Dziubecki) i grupy Ex Libris (Mary Ren).  W pierwszym przedstawiono przykład współpracy Biblioteki Bawarii w Monachium z firmą Google, która podjęła się zdigitalizowania książek ze zbiorów bawarskich i umieszczenia ich w systemie Rosetta, przy zachowaniu praw biblioteki do utworzonych obiektów cyfrowych. Druga prezentacja miała charakter reklamowo-instruktażowy, czyli w sumie "co my jako ExLibris chcieliśmy uzyskać budując Rosett-ę" oraz prezentacja podstawowych funkcji systemu online.

Druga sesja rozpoczęła się od wystąpienia doskonale mówiącej po polsku  Elke Schonemann o teoretycznych zagadnieniach długoletniej archiwizacji i rozwiązań praktycznych oferowanych przez firmę ELO Digital Office. Następnie Tomasz Parkoła z PCSS odmówił usługi dArceo, czyli długoterminowego przechowywania danych źródłowych. System współpracuje z oprogramowaniem dLibra i pozwala na zintegrowanie zarządzania dokumentami elektronicznymi przy digitalizacji, opracowaniu i udostępnianiu (dLibra). O współpracy Pedagogicznej Biblioteki Cyfrowej z Akademickim Centrum Komputerowym Cyfronet AGH w zakresie długoterminowej archiwizacji danych poinformowali Dorota Witczak i Krzysztof Sobkowiak. W Bibliotece zeskanowano najważniejsze i najcenniejsze zbiory przenosząc je do formatu tiff i umieszczono na nośnikach optycznych (cd-rom).  W chwili obecnej dane po digitalizacji i replikacji są wysyłane bezpośrednio do krakowskiego Cyfronetu. Omówiono również projekt Platforma Obsługi Nauki (PlatON).

O platformie ibuk.pl oferującej pełnotekstowy dostęp do ponad 4700 książek opowiedziała Anna Radoszewska z Wydawnictwa Naukowego PWN. Najważniejsze zmiany na tej platformie to poszerzenie księgozbioru, poprawienie funkcjonalności serwisu (zdalne logowanie w fazie testowej), możliwość tworzenia zakładek, wprowadzania notatek, generowanie bibliografii i przypisów czy eksport fragmentów tekstu do portali społecznościowych. 

Archiwizacja zasobów Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej (JBC) stanowiła temat wystąpienia Zdzisława Pietrzyka. Automatyzacja Biblioteki Jagiellońskiej rozpoczęła się w roku 1994 po wprowadzeniu zintegrowanego systemu komputerowego. Archiwizacji poddawane są dane komputerowe na nośnikach taśmowych i dyskach, inwentarze są natomiast drukowane, co stanowi - jak twierdzi prelegent - obowiązek ustawowy. Wnosi to "ład i porządek w strukturalne uporządkowanie danych, które we współczesnym świecie tworzą chmury informacyjne, w których panuje wyłącznie chaos informacyjny", koniec cytatu. Potem jeszcze kilka cierpkich uwag o Polskiej Bibliotece Internetowej i wróciliśmy do Biblioteki Jagiellońskiej, która po fiasku PBI nieskutecznie starała się o środki rządowe, w jednym z konkursów ministerialnych przegrywając nawet z... Muzeum Koziołka Matołka w Pacanowie, co dobitnie podkreślił prelegent. Środki na cyfryzację zostały w końcu przyznane w roku 2009, a projekt obejmuje digitalizację wydawnictw głównie XIX-wiecznych. Pliki z tego projektu archiwizowane są w bibliotekach taśmowych w formacie tiff (w 2 egzemplarzach, z czego jeden komplet jest umieszczany w skarbcu) i dodatkowo na mikrofilmach (migracja ze środowiska cyfrowego). 

Specyfikacja MoReq2 Komisji Europejskiej stanowiła temat prezentacji Justyny Adamus-Kowalskiej. Jest to użyteczna w praktyce specyfikacja modelu zarządzania dokumentacją elektroniczną uwzględniająca charakter dokumentu elektronicznego w dowolnym formacie i na dowolnym nośniku. Wystąpienie Judy Brady i z Teresy Góreckiej z firmy EBSCO poświęcone książkom elektronicznym dla bibliotek naukowych (86.500 tytułów) zamyka pierwszy dzień konferencji.


Komentarze

Agata pisze…
Chętnie przejrzałabym materiały z konferencji. Prosze pilnie notować! :)
Fajny artykuł. Pozdrawiam serdecznie.